Christy Lefteri – De bijenhouder van Aleppo

In augustus kreeg ik de vraag of ik De bijenhouder van Aleppo wilde lezen. Ik twijfelde. ZOu het wat voor mij zijn. Boeken over de tweede wereld oorlog lees ik niet, dit is de hedendaagse oorlog, dit is een andere tijd. Waarom ik ja zei op het lezen van dit boek van Christy Lefteri? Dat was de omschrijving iets daarin trok aan me, een bijzonder verhaal. Ik werd nieuwsgierig naar dit verhaal.

Als ze alles hebben verloren wat hun lief is, vlucht bijenhouder Nuri samen met zijn vrouw Afra weg uit Aleppo. Op hun reis door een gebroken wereld worden ze niet alleen geconfronteerd met de schokkende realiteit van het vluchtelingenbestaan, maar ook met een onuitsprekelijk verdriet: het verlies van hun zoon Sami. Het enige wat hen op de been houdt, is de wetenschap dat Nuri’s neef en zakenpartner Mustafa op hen wacht in Groot-Brittannië, waar hij opnieuw is begonnen met het houden van bijen. Want: “Waar bijen zijn, zijn bloemen, en waar bloemen zijn, is nieuw leven en hoop.’

Meestal weet ik wel waar ik mijn recensie moet beginnen. Heb ik een idee wat ik wil vertellen. Dit keer heb ik geen idee hoe ik mijn gevoel moet overbrengen. Is het gevoel wat dit boek me geeft wel over te brengen. Op vrijdag las ik een aantal bladzijdes en ik wist gelijk dat ik dit boek maar moeilijk weg zou kunnen leggen. De eerste bladzijde is namelijk al met zo veel gevoel geschreven dat hij binnenkomt. Ik zie de situatie voor me. Ik zie hoe Nuri naar Afra kijkt. Hoe hij haar ziet terwijl Afra hem niet kunt zien. Door het begin wat ik lees zijn mijn verwachtingen gelijk heel hoog. Deze worden helemaal waargemaakt.

Zaterdag- en zondagmiddag lees ik in De bijenhouder van Aleppo en baal wanneer ik de laatste bladzijde omsla. Dit boek raakt me gewoon. Het is moeilijk uit te leggen waarom want het voorstellen hoe het is daar in Aleppo dat is het enigste wat ik kan doen. Oorlog heb ik niet meegemaakt en hoop ik nooit mee te maken. Wat ik lees komt binnen.

Deze woorden;

‘Ik ga,’ zei ik, ‘of je meekomt of niet.’ Ik liet haar waar ze was en ging op zoek naar onze tassen. Ik vond ze in de slaapkamer, ongeschonden, slingerde ze over mijn schouder en ging terug naar de woonkamer. Afra stond nu midden in het vertrek. In haar open handen lagen kleurige legoblokjes, de restanten van een huis dat Sami had gebouwd. Het huis waarin wij zouden wonen als we in Engeland kwamen, had hij gezegd, toen ook hij begreep dat het een goed idee zou zijn om te vertrekken.

‘Daar zijn geen bommen,’ had hij gezegd, ‘en daar gaan de huizen niet kapot, zoals hier.’ Ik wist niet zeker of hij de legohuizen of de echte huizen bedoelde, en toen ik besefte dat Sami was geboren in een wereld waar alles kapot kon gaan, maakte dat me verdrietig. Echte huizen brokkelden af, storten in. In Sami’s wereld was niets zo betrouwbaar geweest dat het niet kon worden vernield. Toch had hij geprobeerd om zich een voorstelling te maken van een plek waar gebouwen niet zomaar omvielen. Ik had het legohuis zorgvuldig opgeborgen in de kast, ervoor gezorgd dat het precies zo bleef als Sami het had achtergelaten. Ik had zelfs overwogen om het uit elkaar te halen en opnieuw op te bouwen, met lijm, zodat we het voor altijd zo zouden kunnen bewaren.

Misschien zijn deze woorden zonder de 50 bladzijdes voorafgaand niet zo bijzonder maar dan weet je dat dit binnenkwam tijdens het lezen.

Het hele boek zit aan elkaar geweven. Het ene hoofdstuk is namelijk met het andere verweven. Het nu met het toen en dat op een hele bijzondere manier die ik nog niet eerder heb gezien in een boek. Een zin eindigt niet aan het einde van een hoofdstuk. De zin is niet af. Sla je de bladzijde om dan lees je de woorden in de titel van dat hoofdstuk. Met dei woorden gaat het nieuwe hoofdstuk verder. Op deze manier wordt vroeger en nu met elkaar verbonden.

Van het boek had ik veracht dat het geloof best wel veel voorbij zou komen. Dit is totaal niet zo. De keren dat het genoemd werd was best weinig en dan nog lag de nadruk er niet op wanneer het wel genoemd werd. Het was iets wat erbij hoorde, het maakt het verhaal compleet.

De bijenhouder van Aleppo is fictie maar is ontstaan door de verhalen en wat Christy Lefteri heeft gezien in Athene toen ze vrijwilligers werk deed in een vluchtelingenkamp. Wat je leest is soms echt erg wat er gebeurd tijdens de reis weg uit Aleppo. Je zou bijna denken wat is erger, blijven in een oorlogsgebied of vluchten. Neem alleen al het vragenproces wanneer je in een land komt en een verblijfsvergunning wilt krijgen. Er worden vragen gesteld over Aleppo wat er allemaal is en waar het staat. Als ik dingen over mijn dorp moet vertellen dan kom ik niet ver, laat staan mijn man die weet denk ik bijna niks op te noemen. Welke plaatsen grenzen, welke gebouwen staan er en waar, stroomt er een rivier door. Dit is een kleine greep uit de vragen en ik las het met verbazing. Ik vroeg mezelf echt af ‘Wat zouden wij antwoorden?”

Dit boek is het verhaal achter alles wat je niet leest in de krant. Een verhaal van verlies, over overlevingskracht, over hoop en liefde. Wat oorlog met je doet, lichamelijk en geestelijk. Het is een treurig verhaal, maar je voelt de kracht en hoop van Nuri en Afra.

Eerlijk ik kan niet het gevoel overbrengen wat het met me deed. Ik kan alleen zeggen lees het zelf en ervaar het zelf € 20,99 te koop bij Bol.com (dit zijn affiliaitelinks – dat betekent dat als je een boek via deze link besteld, ik een percentage van de opbrengst krijg.)

Recensie exemplaar met dank aan Uitgeverij Mozaïek